Sammba Jabare Sammbu, Fooɓre Gawlaagu Ganni Hootii Saare Goonga.

Sammba Jabare Sammbu ko ciftinatnooɗo Senegaal hanki mum. Hanki binndaaɗo he jimɗi awluɓe e gaaaci wammbaa. Hanki ngootaagu pinal e daartol haa ɓuri teeŋtude hakkunde Haalpulaar en e Jolfuɓe.

O jibinaa ko 1924 to wuro ene wiyee Muye he nder diiwaan Luga, leydi Senegaal. Wiyama jibinaaɓe makko ko awluɓe Haalpulaarɓe. Haysinno Samba Jabare ɗigginaano ɗemngal Pulaar, ko Jolfe o haalata ne, omo faarnortonoo huwtoraade jarfooji awluɓe haalpulaar en he nder jimɗi makko, ko wayno : “Hoto njedddee laamɗo mo yeddi laamɗo fof colli ŋoñoo ngesa baay mum,” walla “ Yummaa rokkumaa waj maa, baaba maa rokkumaa wajmaa, kono so doole maa ndokkima mbajataama”, ekn… Hono no kala gawlo ganni nii, Sama Jabare ko jimatnooɗo, koɗatnooɗo gaaci, gasikinatnooɗo kadi daartiyanke.

Gila omo yahra e duuɓi 17 o fuɗɗi yaltude diiwaan maɓɓe omo ɗannoo he nder Senegaal kala ngam wiɗtude daarti e ganni hanki. O yillima nokkuuji keewɗi he nder Fuuta Tooro, Jolof, Waalo Barak, Kayoor e kala ɗo laamuuji ganni ngonnoo he nder leydi he. O yahii haa Mali ngam janngoyde daartol e hoɗdu.

Ko he 1958 o fuɗɗii waɗde jeewte he rajo Senegaal e ko yowitii he daartol e pine ganni, kanko e musiɗɗo makko, jaadiiɗo makko Amadu Njaay Sammbu, ɓe inniri yeewtere ndee “Senegaal Demb” ɗuum woni Senegaal hanki. Omo joginoo kadi yeewtere wiyeteende “Li Xalam di wax” (Ko Hoɗdu Haalata) he ɗemngal Jolfe, omo fira heen ko leeɓi (baaruuji) ɗii kaalata.

Sammba Jabare Sammbu ene jeyaa e fuɗɗuɓe diɗɗal Sorano (l’Ensemble lyrique et traditionnel du Théatre National Daniel Sorano.) he 1962. Gila ndeen omo jeyaa e awluɓe cosaan ɓurɓe maantin’de he nder Senegaal. O fiilii kadi leppi keewɗi Pulaar e Wolof, ɗi ene jeyaa e mum en: “Ngawla” (1993) mo o waɗdi e Mansuur Sek e Baaba Maal, “Laqiya” (1997), “Taara” (1998), “Jëf sa jëf” (2000), e “Biram Yaasin” (2003).

Alhajji Sammba Jabare Sammbu mayi ko he jamma Mawnde/Aljumaa jofi Hoore-biir/Aset 21 Silto/Septembre 2019 taw omo yahra e duuɗi 94. Yoo yurmeende Geno won e makko, hinnoomo e yurmeende mum yaajnde.

Addu Yiyannde ma

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.