Mammadu Sammba Joop “MURTUƊO” (11 Korse 2009- 11 Korse 2021) en Njejjittaa.

So binndol e jaŋde ɗemngal Pulaar he mbaydi mum keseri haalaama, hakkillaaji njaha e won e inɗe, ko wayno Alfaa Ibraahima Soh, mo la Guinee, Muhammadu Modibo Aliw mo Kameruun, Dr Umaar Bah, mo Mauritanie, Mawɗo Amadu Hampaate Bah, Mali, e Mammadu Sammba Joop (1942-2009)  mo Fuuta Tooro (Mauritanie). Ɗiɗo adanɓe ɓee ko ɗemɗiyankooɓe fanniiɓe, kadi haɓaaɓe haa binndol Pulaar dañi heɓaade he alkule latin, kadi gooto e maɓɓe kala sosii (siñcii) galle muulirɗo defte, ngam haa winndooɓe Pulaar/Fulfulde mbaawa dañde ɗo muuli ballifanɗe mum en. “Binndi e Jaŋde” wonande Muhammadu Modibo Aliw, “Nuba” Ceerno Alfaa Ibrahiima Soh.

Kamɓe e woɗɓe arɓe caggal maɓɓe ko wayno Saydu Nuuru Njaay, mo Papyrus Afrik. Kono jeddi ngalaa, kamɓe fof ko Mammaudu Sammba Joop “Murtuɗo”, ɓuri lollude.

Hono no mbiyɗen nii, ɓe innuɗen dow ɓee kala ko fanniyankooɓe, kadi haralleeɓe ɗemngal pulaar; gollaniiɓe ɗum to bannge karallaagal mbinndiin. Mbinndi kadi caatii ballifanɗe keewɗe he ɗemngal Pulaar/Fulfulde. Murtuɗo walla Baaba Leñol, hono no o noddirtenoo e wattan nguurndam makko, kanum ene nawdunoo fanniyankaagal e yarlitaare nde hono mum weeɓaani. Gaagaa won’de karallo binndoowo, ballifiiɗo ko heewi, ko o kirjinatnooɗo kadi o wonno. Nde Murtuɗo felliti daraanade ɓamtaare Pulaar tawa ko rewrude he binndol e jaŋde, o woppu kala haaju goɗɗo nguurndam. O soorii he nder Mauritanie e Senegaal, gila e gure teeru haa yettii gure dowri ɓurɗe woɗɗitaade, omo hirjina, omo janngina, omo hebla jannginooɓe Pulaar ɓe ene mbaawa sarde e yaajnude jaŋde pulaar he nder aduna he. Kono noon kadi o waɗi to leyɗeele Orop ko wayno Farayse e Belsik. He wattannde nguurndam makko o arii haa he Dowlaaji Dentuɗi Amerik, kala ɗo Fulɓe ngonnoo alaa ɗo o heddi heen, ngam hirjin’de e heblude.

So nguurndam kala leñol ko hono no deftere daartol ni, raawre heen fof ne hiisete ko hono no taƴre (chapitre) ni. Taƴre yowitiinde he ko fayti he binndol e jaŋde Pulaar ndee noon, sikke alaa, ene jeyaa e ɓurɗe heewde faayida he nder daartol leñol men. Nde tawnoo, hol ko jogori won’de palaas men janngo he nder renndooji neɗɗanke ene fawoo e hol ko woni resultaaji ndee ɗoo dillere ngam taƴde ɓoggi majjere e daaɗe men, mbaɗten miijanaade koye men kadi ngadden ballal men e ɓamtaare gannde nafooje ngam haa newna nguurndam aadeeɓe kala, wona ballal men e pinal e ƴellitaare neɗɗanke. Ndeen hare noon eɗen nganndi Mammadu Sammba Joop “Murtuɗo” addii heen ballal maantinngal. Darnde makko ko daartanteende kala yonta garɗo, he kala jamaanu siimteteende. Ɓooyde he aññeere addantaa Fulɓe e kala Afriknaaɓe haɓanteeɓe ngam ndimaagu yejjitde Baaba Leñol. Nde tawnoo golle makko ko guurɗe kadi guurdooje e kala jamaanu.

One comment

Addu Yiyannde ma

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.