Muritani: 28 Jolal ko ñalawma Sunaare

Muritani, ƴiiƴameeje ɓaleeɓe ene njokki rufeede ko aldaa e curo walla kajo, aduna ene ndaara alaa kaaloowo. Wonaa leyɗeele walla dente Afriknaaje, wonaa dente winndereyankooje walla ni leyɗeele piytortooɗe becce wonnde ko kanum en ndarii he felo jojjitde hakke aade.He beete hanki, sukaaɓe ɓaleeɓe Muritaninaaɓe njippiima he dow laabi ene mbaɗa seppo ngam hollude mettere mum en he ooɗoo ñalawma 28 Jolal, potnooɗo won’de maanditaare jeytaare ndimaagu leydi Muritani.
Kono he hakillaaji ɓaleeɓe Muritaninaaɓe, o ñalawma wonaa ñalawma weltaare, kono ko o ñalawma sunaare ngam siftorde 28 kooninke haalpulaar en ɓaleeɓe layyaaɓe ngam mawnin’de maanditaare jeytaare ndimaagu Muritani.
Ko he laamu Ma’awiyya Wuldu Sidi Ahmed Tayya ceddeewu ɓatamboniigu, ñalnde 28 Jolal 1990, noogas e jeetati kooninke ɓaleejo tonngaa, towa mbaɗaa yarga to Inal, ngam waɗde jeyngol he deedi ɓaleeɓe Muritani, hulɓin’de ɗum en mbele ene naattina juuɗe mum en he nder deedi mum, njebbilaano ɓureede e jiimeede caggal joljole baɗnooɗe he 1986 e 89.
Ɓaleeɓe Muritaninaaɓe ceeraani e hollirde mettere mum en kala nde oo ñalawma arti. Hannde to Nuwaksoot, wuro laamorgo Muritani, seppooji mbaɗaama toon ngam wiyde yoo ñaawoore goonga waɗ. Hono ɗiin kadi mbaɗaama to Paris, laamorngo dowla Farayse e New York to Dowlaaji Dentuɗi Amerik, tawa ko e noddaandu waalde Muritani min njejjitaa. Ko hono noon ne kadi to worgo leydi Muritani too (Fuuta Tooro) seppooji mbaɗaama he nder gure keewɗe, kono ko to wuro Baabaaɓe-looti ɗum ɓuri teskin’de sabu golle kaantare ɗe laamu ngu waɗi he dow sukaaɓe seppatnooɓe ɓee. He sakkitoore perefee diwal ngal, mawɗo alkateeɓe o yamirii alkateeɓe (polisaaɓe) ɓee yo njan he seppatnooɓe ɓee, ɓe piyɗum en, ɓe njaggi heen sukaaɓe nayo, ɓe nawi ɗum en polis. Heen gooto biyeteeɗo Thomas Sankara-Jallo, ɓe piy ɗum haa ɓe coli e mum ñiiƴe nay.
Eɗen ciftina tan, duuɓi cappanɗe tati hikke gila ndee bonannde waɗi, yimɓe waɗnooɓe ɗum ɓee nana njaha he bellanteeje mum en hay gooto e mum en ñaawaaka.