Siftorde Dr Sonja Fagerberg-Diallo

Ñalnde 5 Mbooy (Mars/March) 2008, pulaar waasii gooto e yiɗɓe mum. Korsinnooɗo pinal Fulɓe, rokki nguurndam mum fof ngam ƴellitaare ɗemngal pulaar. Ganndunooɗo ɗemngal wuurnata ɗum ko haaleede kono alɗinta ɗemngal, ɓeyda yaajnude pinal joom mum en, ko winndeede. Doktoor Sonja (Soña) Fagerberg-Diallo, sabu kanko njiɗɗen haalde, yarlitinanoomo nguurndam fof ngam janngude e jannginde Pulaar; o wiɗti o winndi o muuli defte Pulaar.

Doktoor Sonja Fagerberg-Diallo (1951- 2008), ko kanum sosi Associates in Research and Education for Development (ARED). O yalti ko Duɗal Jaaɓihaaɗtirde ngal Minnesota.; o yahrunoo ko jaŋde Afriknaaje (ko toɗɗi pine e neɗɗaagal Afrik). E hitaande 1982 o heɓi doktoraa makko e ɗemɗiyankaagal-tawa tuugnii ko ɗemɗe Afriknaaje- to Jaaɓihaaɗtirde Wiskonsan (University of Wisconsan, Madison).

Sonja wuuri e nder Senegaal ko ene ɓura duuɓi 30, kadi o anndiranoo ko golle makko jowitiiɗe e binndugol e muulgol defte pulaar. Eɗen nganndi o mo jeyaa e yimɓe fuɗɗuɓe ɗum tawa ko e mbaydi fanniyankaagal. Ɗuum noon eɗen nganndi ko pellital, yarlitaare e wonndude e yiɗde mawnde tan waawi waɗnude ɗum neɗɗo. Nde tawnoo meccal ngal suwaano ƴellitaade, ndeke noon joom maggagal waawaano loritaade heen ngam wuurnude hooree mum saka noon alɗude heen.

Giɗli hakkunde Dr Sonja e ɗemngal Pulaar fuɗɗii ko 1974 nde o woni almuudo o mo waɗa doktoraa makko e ɗemɗe Afriknaaje e coñce mum en. E ngaan saanga o wuuri e nder Senegal duuɓi jeegom (6) o mo golla e deftere makko timminirde jaŋde (dissertation) nde tiitoonde mum wonnoo ko: Syntatic Expension in Text: Beyond Subject-Verb-Object in the Pulaar Language.

E 1985 kanko e musiɗɓe makko ɗiɗo ɗemɗiyankeeɓe, Fari Silaat Kah e Prof. Mammadu Njaay, ɓe denti, ɓe tafi fedde ene wiyee: Goomu Winndiyankeeɓe e Ɗemɗe Ngenndiije, (Groupe d’Initiative pour la Promotion du Livre en Langues Nationales-GIPLLN- e ɗemngal Farayse). E ngaan saanga hay gooto e maɓɓe alaano humpito walla karallagal e ko fayti e muulngo defte, kono ɓe pelliti muulde deftere Yero Dooro Jallo, “ Ndikkiri Joom Moolo”. E 1990 Sonja sosi ARED wonndude e fayndaare muulde defte kese ngam waɗde jaribooji e ko fayti e jaŋde mawɓe, kadi e heblude jannginooɓe ɓe ene kuwtoroo ɗee ɗoon defte. Gila ARED sosaa e 1990 haa hannde ɓe muuli ko ene ɓura 150 tiitoonde e ɗemngal Pulaar.

Dr Sonja Fagarberg maayi ko ñalnde 5 lewru Mbooy 2008 to saare Seattle, Washington. USA.

Hayso tawii ɓanndu makko wirniima gite men, o wirnotaako e ɓerɗe men. Pulaagu e winndere Fulɓe njejjittaa o banndiraaɗo dewbo jibinaaɗo Ameriknaajo kono fodoore waɗi ɗum ngeɗu Fulɓe. Golle makko e nder men ko guurɗe ɗe maaytataa, majjata, kala yonta garɗo ko en daartooɓe.

Addu Yiyannde ma

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.