Dukooji he ko yowitii he Jojjaannde Ɗemngal Pulaar he nder Senegaal Ngasaani tawo, kono daaɗe men mbaɗtii naneede.

He jonte jawtuɗe ɗee duketenoo he “reseaux sociaux” facebook e dingire whatsapp ɗee ko Air Senegaal, kompañi laaɗe diwooje Senegal keso o saliima ɓeydude ɗemngal pulaar e ɗemɗe ɗe huwtortoo ngam habrondirde e kiliyaneeɓe mum. He ndee ɗoo yontere ne duketee koko waɗi to Duɗal Ceerno Sileymaan Baal to Geejawaay ko, he saanga uddugol yontere ɗemɗe ngenndiije Senegaal.

Ɗiiɗoo dukooji ɗiɗi kala saabii ɗum en ko wiyeede ɗemngal Pulaar rokkaaka jojjannde mum he Senegaal walla rokkaaka geɓal mum ngal haan’di ngal.

Ngooɗoo duko so Allah, wonaa ko hesɗi. Sabu neɗɗo bayɗo no Tijjaan Aan ni, ko ɗuum waɗnoo hammu nguurndam mum. Ko haalde e kala nde dañi fartaŋŋe, wonnde yoo ɗemngal Pulaar dañ geɓal (geɗal) mum e caaktirɗe kabaruuji leydi ndi haa timma, hono no Wolof ni. Wonaa kanko tan ne kay dukatnoo ngoon duko, kono ko kanko joginoo mikro, jooɗotoo he haalirde, waɗde ko kanko burno waawde naneede.

Heddiiɓe ɓee mbaynoo tan ko hono no tukkiiɓe he wuddu boloŋ ene ngulla ni. Ɗuum e hoore mum won ko janngini en, sabu en nganndii jogaade mikroo ndee wonaa mehre walla bolle-puuyɗe. Fulɓe haysinno ko kanum en njogii ganndal, pinal, ngalu e laamu Senegaal ne, so tawii ko mum en koo ñuumbitee tan ko he nder cuuɗi, jogiiɓe mikro ɓe hayso ko bolle-puuyɗe ñallata sukkirde noppi yimɓe ne, ko ɗuum tan woni ko tesketee, sabu ko ɗuum tan nanatee. Haa jibinannde Fulɓe nii nana njooɗtorii ko Fulɓe koo woodaani. Nde tawnoo ko yiyetaake, nanetaake e ko waasa fof woɗɗondiraani.

Ko Miin jey ɓuri ko enen ndenndi

Tijjaani Aan, mbiyɗen, waɗnoo hammu nguurndam mum fof ko yoo ɗemngal Pulaar jogo geɗal e caaktirɗe kabaruuji Senegaal, haa ɓuri teeŋtude noon He Rajo e Tele. Omo felatnoo laamu nguu sabu jinngol mum he ƴellitde Wolof ngol suuɗaaki, kono kadi o woppaano ɓiyɓe leñol ngol, haa ɓuri teeŋtude e gollooɓe he laamu ɓe walla wiyeteeɓe jannguɓe tuubakirdi ɓe. Sabu omo wiyatnoo elle ɓeen ene kersa faarnoraade leñol ngol walla kam eɓe kula feeñikinaade ko ɓe Fulɓe, elle ɗuum so waɗii won ko bonnantaɓe he golle maɓɓe. So huunde kewi, o wiy, jaayndiyankeeɓe jolfuɓe ɓee so laaɓndiima koreeji mum en ɗii he ɗemngal mum en, ɓeen ndarato njaaboo he Jolfe, kono kanko walla jaayndiyankeeɓe Fulɓe wiyɓe hono no makko nii, so ɓe ndaaŋanii pullo e ɓe njiɗi laaɓndaade ɗum he pulaar faloto yahaa saloo dartaade walla so ɓe mbeeɗii ɗum mikro yoo oon haal he Pulaar, oon tigi liddina.

Tijjaani Aan wonaa yoo Pulaar heɓ geɓal (geɗal) mum he caaktirɗe kabaruuji ɗi laamu Senegaal ngu jey ɗii tan dukatnoo, kono nde wonnoo ko o jaayndiyanke kumpitiiɗo omo anndunoo wonnde maa ñalawma ar, caaktirɗe kabaruuji ɗii, ko wayno Rajo e Tele fof maa wellite, ummo he keeriindi laamu tan. Waɗta kala jiɗɗo ene waawi rewde he laawol daña yamiroore udditde Rajo mum walla Tele mum hono no Jaayndeeji muuleteeɗi ɗii ni. O hirjiniino wonnde so ngaan saanga yontii yo en keɓ ko men, sabu ko miin jey ɓuri ko enen ndenndi. Wonaa he nder Senegaal tan, kono miijo makko wonnoo ko yoo Fulɓe ndañ Haalirde (Rajo) tawa ene huɓtidini Afrik fof, mbele maa Fulɓe mbaaw haaldude e yiytondirde. Mbaawa dañde ɗo caakti kabaruuji mum en, nde tawnoo no ɗemngal Fulfulde ngal ñoƴƴiraa he Senegaal nii ko noon kadi ngal way hiiɗeede he nder leyɗeele goɗɗe ɗe Fulɓe ngoni ɗee kala.

He nder Senegaal hay ko Caaktirɗe Kabaruuji (Media) ɗee mbellitaa koo, addanaani Pulaar heɓde geɓal mum. Ndeen ne dee, Rajooji e Teleeji ñalnde kala nana cuppitoo no huɗo ndunngu ni, kono haa jooni ko Jolfe tan haalatee heen, hay heen ɗi jooma mum en ngoni Fulɓe. Mbele ɗuum fawii ko he kuule laamu nguu, wonnde kala udditɗo Rajo walla Tele ko maa Jolfe kaalee heen haa heddee nde heddiiɓe ɓee meeɗne heen walla ko ɓeen fulɓe jooma en Rajooji e Teleeji julorɗi en tan cuɓorii noon?

Woon e yimɓe ene kujjinoroo wonnde Rajooji walla Teleeji julorɗi (chaine privé) so alaa ko kaalata so wonaa Pulaar, waɗataa tonaari (benefiis), ko ɗuum addani Jamano FM yan’de kadi ko ɗuum haɗi goɗɗi ɗii ne yahde. Kono hol ko saabii ɗuum? Mbele ko ŋakkeede karallaagal he hol no Jaaynde julornde (Media privé) yeeñcinirta ngalu ɓeen DG en Fulɓe ngonndi, walla ko waasde waawde yuɓɓin’de jeewte jogiiɗe loowdi nafoori tawa ene reerɗina yimɓe ɓee e heɗaade Rajooji maɓɓe e Teleji maɓɓe? Wuurnata jaaynde julornde tan ko ɓannginooje, e ko ɓuri heewde, te jooma en ɓannginooje en ɓee nawata tan ko ɗo heɗotooɓe keewi. Ndeke hayso tawii won nde Caaktirɗe Kabaruuji Pulaar pellisaa (Njehi Fayit) sabu ŋakkeende karallaagal jooma mum ne, ɗuum fotaani won’de saɗɗa kuuɓtodinɗo mo ene haɗa hay Rajo wooto Pulaar waawde wuurde. So en teskiima ma en njiy wonnde, won e Rajooji e Teleeji Senegaal ko Fulɓe ngardii ɗum en, haysinno wona kamɓe njey, kadi heewɓe e haalooɓe he nder ɗiin Rajooji e Teleeji ko Fulɓe, haysinno ɓe kaalata ko he Wolof walla Farayse, kono ɗiin Rajooji e Teleeji ene njahra yeeso. Ndeke hol ko waɗi so Haalpulaar en kuwtoriima he jaayndeeji (Media) mum en ɗemngal jolfe ene waawi yahrude yeeso kono so waɗtaama he Pulaar tan battande mum wonata ko felliseede (yahde fayit)? Jaabowol ɗuum ene laaɓnndii losko luggiɗngo e wiɗto yaajngo, kono ko hakkilla waawa jaɓde kam ko wiyeede heɗiyankeeɓe e yeeɓiyankeeɓe Fulɓe keewaani ko ene addana saaktirde kabaruuji julornde he ɗemngal Pulaar waawde wuurde.

Ko adii nde keɓaten jaabawooli laaɓtuɗi e pewje baawɗe waylud kaa ɗoo ngonka, njokken huwtoraade Dingire Whatsapp e facebook ngam ko ɗe faabu Allah mo O addani Fulɓe mbele yoo daaɗe mum en nane, kadi he ɗii cili ɗiɗi kala daaɗe men nanaama dow, te won ɓe ɗum fuɗɗii jeertin’de.

3 comments

    • Kala ko njiitu ɗeon he ɗiin wiɗtooji tiiɗne kabree min, min mballitoroo. Yoo Allah udditan en laawol newingol tawa ene adda poolgu.

      Like

  • kaa haala dey so wonaa ina goongɗi alaa ko ɓeydat mi heen.So wonaa miɗo anndi kam pullo ko moɗi ɗum heeɓaani kadi ko beytol juuti fof maa artu e Muhamadu,duum noon njokken tan e janngude e winndude maa meeɗnde ɗowooɓe Afrique ɓee njelti toon oon sahaa ma goonga feeny.

    Like

Addu Yiyannde ma

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.